Nhìn lại năm 2020, Việt Nam đã phải trải qua một năm thiên tai khô??c liệt chưa từng có. Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chô??ng thiên tai, năm 2020 đã xảy ra 16/22 loại hình thiên tai trên phạm vi cả nước, trong đó có 14 cơn bão và 01 áp thâ??p nhiệt đới. Đặc biệt, thời điê??m từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 11/2020 (tức chỉ trong 2 tháng), khu vực duyên hải miền Trung đã phải hứng chịu 9 cơn bão và 01 áp thâ??p nhiệt đới với cường độ râ??t mạnh, đạt mức kỷ lục (tương đương năm 1970). Trong đó, cơn bão sô?? 9 (Molave) đã đạt đến câ??p siêu bão và được đánh giá mạnh nhâ??t trong 20 năm trở lại đây.
Ảnh hưởng dồn dâ??p của các cơn bão kết hợp với hình thái thời tiết cực đoan đã gây mưa lớn dị thường trên phạm vi rộng. Năm 2020 có 265 trâ??n dông, lô??c sét, mưa lớn diê??n ra trên 49 tỉnh, thành phô??, trong đó phải kê?? đến đợt mưa lũ lớn lịch sử trong tháng 10 với lượng mưa cao ngang mô??c lịch sử 20 năm trước, khiến nhiều tỉnh miền Trung (Quảng Bình, Huế, Quảng Trị) chìm trong biê??n nước trong gần một tháng. Bên cạnh đó có 20 trâ??n lũ quét, sạt lở đâ??t; 90 trâ??n động đâ??t. Tình trạng “bão chồng bão,”“lũ chồng lũ” đã dâ??n đến tình trạng ngâ??p lụt trên diện rộng và gây sạt lở nghiêm trọng tuyến biê??n dọc miền Trung. Cao điê??m là vào ngày 12/10 và 19/10 đã có trên 317 nghìn hộ (1,2 triệu nhân khâ??u) tại 07 tỉnh miền Trung bị ngâ??p lụt, có điê??m ngâ??p từ 5-9m trong thời gian kéo dài gần nửa tháng.
Khác với quy luâ??t nhiều năm, xâm nhâ??p mặn mùa khô 2019-2020 tại đồng bằng sông Cửu Long đã diê??n ra gay gắt, xuâ??t hiện sớm hơn so với trung bình nhiều năm gần 3 tháng, kéo dài hơn 2-2,5 lần so với mùa khô 2015-2016. Độ mặn ở một sô?? cửa sông thuộc khu vực này liên tục duy trì ở mức đỉnh suô??t từ tháng 2 đến tháng 5; chiều sâu xâm nhâ??p mặn vượt lịch sử năm 2016. Ngược lại, một sô?? địa phương thuộc khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên phải đô??i mặt với tình trạng hạn hán với mực nước xuô??ng mức thâ??p nhâ??t trong chuỗi sô?? liệu quan trắc so với cùng thời kỳ. Lưu lượng dòng chảy trung bình trên phần lớn các sông phổ biến ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 20-65%, một sô?? nơi thiếu hụt trên 75%. Hạn hán đặc biệt xảy ra gay gắt tại các tỉnh từ Phú Yên đến Bình Thuâ??n, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông.
Mặc dù công tác phòng ngừa, ứng phó được các câ??p, các ngành và người dân chủ động thực hi???n song thiên tai khô??c liệt và dị thường vâ??n gây thiệt hại râ??t lớn về người và tài sản, ảnh hưởng nặng nề đến đời sô??ng và sản xuâ??t của hàng triệu người dân trong cả nước. Theo sô?? liệu của Ban chỉ đạo phòng chô??ng thiên tai quô??c gia, năm 2020, thiên tai đã làm 357 người chết và mâ??t tích, 3.429 nhà sâ??p và 333.084 nhà bị hư hại, tô??c mái; trên 198.000 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 52.000 con gia súc, 4,1 triệu con gia cầm bị chết, cuô??n trôi... Tổng thiệt hại về kinh tế gần 40.000 tỷ đồng. Riêng mưa lũ lớn lịch sử xảy ra tại khu vực Trung Bộ trong tháng 9 và 10/2020 đã khiến 267 người chết và gây thiệt hại 35.808 tỷ đồng. Bên cạnh những thiệt hại về vâ??t châ??t, thiên tai còn làm ảnh hưởng môi trường sô??ng, sức khỏe, sản xuâ??t và đời sô??ng của nhân dân, cản trở giao thương, làm gián đoạn việc cung câ??p dịch vụ thiết yếu tại nhiều khu vực.
Ảnh hưởng dồn dâ??p của các cơn bão kết hợp với hình thái thời tiết cực đoan đã gây mưa lớn dị thường trên phạm vi rộng. Năm 2020 có 265 trâ??n dông, lô??c sét, mưa lớn diê??n ra trên 49 tỉnh, thành phô??, trong đó phải kê?? đến đợt mưa lũ lớn lịch sử trong tháng 10 với lượng mưa cao ngang mô??c lịch sử 20 năm trước, khiến nhiều tỉnh miền Trung (Quảng Bình, Huế, Quảng Trị) chìm trong biê??n nước trong gần một tháng. Bên cạnh đó có 20 trâ??n lũ quét, sạt lở đâ??t; 90 trâ??n động đâ??t. Tình trạng “bão chồng bão,”“lũ chồng lũ” đã dâ??n đến tình trạng ngâ??p lụt trên diện rộng và gây sạt lở nghiêm trọng tuyến biê??n dọc miền Trung. Cao điê??m là vào ngày 12/10 và 19/10 đã có trên 317 nghìn hộ (1,2 triệu nhân khâ??u) tại 07 tỉnh miền Trung bị ngâ??p lụt, có điê??m ngâ??p từ 5-9m trong thời gian kéo dài gần nửa tháng.
Khác với quy luâ??t nhiều năm, xâm nhâ??p mặn mùa khô 2019-2020 tại đồng bằng sông Cửu Long đã diê??n ra gay gắt, xuâ??t hiện sớm hơn so với trung bình nhiều năm gần 3 tháng, kéo dài hơn 2-2,5 lần so với mùa khô 2015-2016. Độ mặn ở một sô?? cửa sông thuộc khu vực này liên tục duy trì ở mức đỉnh suô??t từ tháng 2 đến tháng 5; chiều sâu xâm nhâ??p mặn vượt lịch sử năm 2016. Ngược lại, một sô?? địa phương thuộc khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên phải đô??i mặt với tình trạng hạn hán với mực nước xuô??ng mức thâ??p nhâ??t trong chuỗi sô?? liệu quan trắc so với cùng thời kỳ. Lưu lượng dòng chảy trung bình trên phần lớn các sông phổ biến ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 20-65%, một sô?? nơi thiếu hụt trên 75%. Hạn hán đặc biệt xảy ra gay gắt tại các tỉnh từ Phú Yên đến Bình Thuâ??n, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông.
Mặc dù công tác phòng ngừa, ứng phó được các câ??p, các ngành và người dân chủ động thực hi???n song thiên tai khô??c liệt và dị thường vâ??n gây thiệt hại râ??t lớn về người và tài sản, ảnh hưởng nặng nề đến đời sô??ng và sản xuâ??t của hàng triệu người dân trong cả nước. Theo sô?? liệu của Ban chỉ đạo phòng chô??ng thiên tai quô??c gia, năm 2020, thiên tai đã làm 357 người chết và mâ??t tích, 3.429 nhà sâ??p và 333.084 nhà bị hư hại, tô??c mái; trên 198.000 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 52.000 con gia súc, 4,1 triệu con gia cầm bị chết, cuô??n trôi... Tổng thiệt hại về kinh tế gần 40.000 tỷ đồng. Riêng mưa lũ lớn lịch sử xảy ra tại khu vực Trung Bộ trong tháng 9 và 10/2020 đã khiến 267 người chết và gây thiệt hại 35.808 tỷ đồng. Bên cạnh những thiệt hại về vâ??t châ??t, thiên tai còn làm ảnh hưởng môi trường sô??ng, sức khỏe, sản xuâ??t và đời sô??ng của nhân dân, cản trở giao thương, làm gián đoạn việc cung câ??p dịch vụ thiết yếu tại nhiều khu vực.
Nguồn: Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai
Bên cạnh yếu tô?? khách quan là do biến đổi khí hâ??u thì những thiệt hại trên còn xuâ??t phát từ những yếu tô?? chủ quan, những vâ??n đề còn tồn tại cần khắc phục như: (1) Mức độ quan tâm của chính quyền và người dân một sô?? nơi vâ??n còn hạn chế nên chưa đề ra giải pháp cũng như đầu tư thích đáng cho công tác phòng chô??ng thiên tai. (2) Hệ thô??ng tổ chức bộ máy phòng chô??ng thiên tai và tìm kiếm cứu nạn hầu hết là kiêm nhiệm, hoạt động thiếu tính chuyên nghiệp, thiếu trang thiết bị chuyên dùng, công cụ hỗ trợ theo dõi, giám sát chỉ đạo điều hành,... dâ??n đến năng lực theo dõi giám sát thiên tai, cứu hộ, cứu nạn còn hạn chế, lúng túng, bị động trong ứng phó, khắc phục hâ??u quả đô??i với tình huô??ng thiên tai lớn, trên diện rộng; (3) Mức độ đầu tư cho phòng chô??ng thiên tai (đê điều, hồ đâ??p, khu neo đâ??u tàu thuyền,…), sở hạ tầng công cộng và nhà dân còn hạn chế nên chưa đủ sức chô??ng chịu với diê??n biến bão, lũ vừa qua; (4) Nhiệm vụ phòng chô??ng thiên tai trong các chương trình, đề án, dự án, xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà dân còn chưa được quan tâm đúng mức, nhiều công trình hồ chứa thủy điện chưa châ??p hành các quy định về đảm bảo an toàn trong xây dựng và chưa tuân thủ đầy đủ quy trình vâ??n hành, dâ??n đến không đảm bảo an toàn hoặc làm gia tăng rủi ro thiên tai. (5) Ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát, phân tích thiên tai, công cụ hỗ trợ chỉ đạo điều hành và cứu hộ cứu nạn còn đang hạn chế, nhâ??t là đô??i với loại hình thiên tai lũ quét, sạt lở đâ??t, khiến cho công tác dự báo chưa chính xác, việc cảnh báo còn rộng, chưa cụ thê??. (6) Việc quan tâm đầu tư cũng như đào tạo, nâng cao năng lực cộng đồng, truyền thông ở câ??p cơ sở đê?? thực hiện phương châm “4 tại chỗ” còn râ??t hạn chế dâ??n đến hiệu quả chưa cao khi có tình huô??ng xảy ra, nhâ??t là trong các tình huô??ng thiên tai lớn.
Bước sang năm 2021, tình hình thiên tai vâ??n đang tiếp tục diê??n biến phức tạp, khó lường. Theo sô?? liệu thô??ng kê của Tổng cục phòng chô??ng thiên tai, chỉ trong 5 tháng đầu năm (tính đến ngày 18/5/2021), cả nước đã xảy ra 37 trâ??n động đâ??t nhẹ, 83 trâ??n mưa đá, dông lô??c, sét. Riêng trong tháng 05/2021, đã xảy ra 50 trâ??n dông lô??c, sét rải rác tại 25 tỉnh/thành phô?? trên cả nước; 05 đợt không khí lạnh, gió mùa đông bắc trong đó đợt rét đâ??m, rét hại mạnh nhâ??t từ ngày 07-13/01/2021; 07 trâ??n mưa lớn, lũ cục bộ, trong đó 02 trâ??n lũ ô??ng, lũ quét và 13 vụ sạt lở bờ sông. Thiên tai từ đầu năm đã khiến 19 người chết, 26 người bị thương; 46 nhà sâ??p đổ hoàn toàn, 3.988 nhà bị hư hỏng, tô??c mái, di dời khâ??n câ??p; gần 3.900 gia súc, gia cầm bị chết; trên 30.800 ha lúa, rau màu và 203 ha cây ăn quả bị thiệt hại; gần 1.500m đường giao thông sạt lở; 15.600 m3 đâ??t đá, bê tông. Ước tính giá trị thiệt hại khoảng 112 tỷ đồng.
Dự báo về tình hình thiên tai các tháng còn lại của năm 2021, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quô??c gia (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, có khả năng xuâ??t hiện khoảng 12-14 cơn bão và áp thâ??p nhiệt đới hoạt động trên khu vực biê??n Đông, trong đó 5-7 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đâ??t liền nước ta. Trong mùa mưa lũ năm 2021, đỉnh lũ trên các lưu vực sông khu vực Bắc Bộ phổ biến ở mức báo động 1 và báo động 2, cao hơn năm 2020. Lũ trên các hệ thô??ng sông tiếp tục dự báo diê??n biến phức tạp, nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đâ??t trên các sông suô??i nhỏ, vùng thượng lưu các sông; ngâ??p úng tại các thành phô?? và các khu đô thị. Nguy cơ lũ quét và sạt lở đâ??t xuâ??t hiện sớm tại vùng núi khu vực Tây Bắc và Việt Bắc; ngâ??p úng tại các đô thị do mưa lớn cục bộ. Nguy cơ xảy ra hạn hán cục bộ và xâm nhâ??p mặn tại các tỉnh ven biê??n Trung Bộ, đặc biệt tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuâ??n….
Ảnh minh họa
Trước những dự báo trên, tại Hội nghị trực tuyến toàn quô??c về công tác phòng, chô??ng thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2021 được tổ chức vào ngày 04/6/2021, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành nhâ??n định nguy cơ xảy ra thiên tai ngày càng gia tăng và bâ??t thường hơn, gây thiệt hại ngày càng nghiêm trọng tới sản xuâ??t kinh doanh của cả nền kinh tế và tính mạng của người dân.
Từ những bài học kinh nghiệm rút ra trong năm 2020, với yêu cầu đặt ra vừa phòng, chô??ng dịch Covid-19, vừa phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hâ??u quả thiên tai được toàn diện hơn, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành địa phương cần chủ động chuâ??n bị kịch bản ứng phó thiên tai năm 2021 đồng thời đưa ra một sô?? nhóm giải pháp chủ yếu.
Đô??i với các cơ quan Trung ương, cần tâ??p trung nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát thiên tai, bảo đảm kịp thời, chính xác. Các lực lượng làm công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hâ??u quả thiên tai từ Trung ương tới địa phương tiếp tục tăng cường trang thiết bị. Bên cạnh đó, ưu tiên bô?? trí ngân sách, tâ??p trung xử lý dứt điê??m các công trình trọng điê??m về đê điều, nhâ??t là các tuyến đê xung yếu, các công trình chô??ng sạt lở bờ sông, bờ biê??n; xây dựng bản đồ phân bổ dân cư ở các khu vực có nguy cơ; từng bước chuyê??n đổi nghề cho người dân ở các khu vực nguy hiê??m; phát triê??n khoa học - công nghệ và thúc đâ??y hợp tác quô??c tế về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hâ??u quả thiên tai. Trong từng tình huô??ng thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cụ thê??, phải theo dõi chặt chẽ diê??n biến, dự báo đúng tình hình, chỉ đạo ứng phó kịp thời; khắc phục khâ??n trương, có hiệu quả với mục tiêu giảm thiệt hại về người và “lâ??y sự an toàn của người dân làm thước đo cho kết quả hoạt động của phòng, chô??ng thiên tai”, bảo vệ tính mạng người dân là đặt lên hàng đầu.
Giao nhiệm vụ cụ thê?? cho từng bộ, ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triê??n nông thôn giữ vai trò cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo, chịu trách nhiệm điều phô??i chung. Cục Cứu hộ, cứu nạn (thuộc Bộ Quô??c phòng) giữ vai trò tham mưu đê?? điều động lực lượng, phương tiện, trong đó xác định lực lượng quân đội là lực lượng chủ công tuyến đầu khi có tình huô??ng xảy ra. Bộ Công an sẵn sàng huy động lực lượng tham gia ứng phó. Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện tô??t công tác dự báo, cảnh báo thiên tai, bảo đảm kịp thời, chính xác. Còn lại các Bộ: Giao thông vâ??n tải, Xây dựng, Công Thương, Y tế, Thông tin và Truyền thông và các Bộ, ban, ngành Trung ương theo chức năng, nhiệm vụ, sẵn sàng các kịch bản đê?? kịp thời ứng phó với các tình huô??ng xảy ra.
Đô??i với các địa phương, giữ vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định trong tổ chức phòng, chô??ng thiên tai, tìm kiếm cứu nạn; tiếp tục phát huy tô??i đa phương châm“4 tại chỗ”, ứng phó kịp thời, hiệu quả, đặc biệt là xây dựng kịch bản ứng phó trong tình hình dịch Covid-19 diê??n biến phức tạp.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp trên sẽ giúp Việt Nam ứng phó tô??t với thiên tai diê??n ra và giảm thiê??u thiệt hại về người và vâ??t châ??t, đê?? xây dựng một cộng đồng an toàn trước thiên tai./.
ThS. Trần Ngọc Tú - ThS.Võ Văn Khoa
Học viện Chính trị Đà Nẵng
Học viện Chính trị Đà Nẵng
Máy đánh bạc website giải trí