Cơ chế giám sát lỏng lẻo

Trong báo cáo giải trình của Công ty xe khách Việt Nhật (đơn vị có chuyến xe mà bà Celine quay clip), hai du khách người Nga đã có biểu hiện say xỉn suốt chuyến đi, đồng thời hút thuốc trên xe, nhổ nước bọt vào mặt phụ xe khiến anh này nổi giận đuổi họ xuống. Giải trình này nhận được khá nhiều sự cảm thông bởi trên thực tế, không phải vị khách nước ngoài nào cũng cư xử lịch thiệp khi đến Việt Nam du lịch.

Tuy nhiên, khi trao đổi với PV Thời Nay, bà Celine Lin - người quay clip gây bão trên - đã phủ nhận hoàn toàn việc này. Bà khẳng định mình có mặt trên xe từ đầu và có nói chuyện với hai vị khách kia.

Với những lời chia sẻ mâu thuẫn nhau về sự việc này, có thể thấy cơ chế giám sát các dịch vụ du lịch ở Việt Nam khá yếu. Việc thanh tra chỉ là hình thức. Đơn cử như xe khách giường nằm có liên kết với các đại lý du lịch bán vé cho khách du lịch nhưng không có camera trên xe. Việc kiểm chứng lại lời tường thuật trở nên bất khả thi.

Đây chỉ là một thí dụ điển hình. Khá nhiều khách du lịch nước ngoài cũng đã than thở về việc taxi chặt chém trong phố cổ. Lần gần đây nhất, một vị khách đã trình một tờ hóa đơn không chữ ký, không dấu cho thấy quãng đường hơn 1 km từ phố Trần Quang Khải về phố Nhà Chung - Hà Nội, lái xe taxi đã “chém đẹp” gần 400 nghìn đồng. Nhưng với tờ hóa đơn không có giá trị về pháp lý này, không có cách nào để truy cho ra nhẽ sự việc, khi mà đến số điện thoại in trên hóa đơn cũng luôn ở tình trạng không gọi được. Và tất nhiên, chúng ta không có cách nào kiểm soát, trong khi thực tế, nếu làm chặt ở khâu kiểm tra các doanh nghiệp, yêu cầu rõ ràng với việc viết hóa đơn, việc taxi điều tra và truy cứu trách nhiệm sẽ đơn giản hơn nhiều.

“Kiếm củi ba năm thiêu một giờ”?

Việt Nam đang nỗ lực để xây dựng hình ảnh một điểm đến đa dạng, thân thiện. Tuy nhiên, những câu chuyện chặt chém, đuổi khách gần đây khiến hình ảnh du lịch nước nhà trở nên đáng ngại hơn bao giờ hết. Bà Celine cũng thừa nhận khi chứng kiến cảnh phụ xe hung hăng, phản ứng đầu tiên của bà là bức xúc và lên mạng kể lại sự việc dù bản thân bà trước đó đã có 27 ngày rất vui vẻ ở Việt Nam. Với hơn 1,8 triệu lượt xem clip, 19.000 lượt chia sẻ và gần 10.000 bình luận, mức độ lan truyền của tin người phụ xe đuổi khách còn hơn cả tác giả của nó có thể tưởng tượng ra.

Với cơ chế “share không cần nghĩ” như hiện giờ, không thể coi đây chỉ là chuyện nhỏ. Hàng chục hội chợ quảng bá du lịch, hàng chục video quảng bá, hàng vạn tờ rơi, rất có thể chỉ bị một (hoặc một vài) clip hơn một phút “dìm hàng”. Ông Trương Đức Hải, Giám đốc Công ty du lịch Ngọc Viễn Đông cho rằng: “Chuyện này làm tôi liên tưởng đến việc xảy ra từ mấy chục năm trước, khi du lịch mới mở cửa, chúng ta vẫn hay có những phụ xe như vậy. Không cần biết nguyên nhân làm sao, nhưng ở góc độ người làm du lịch nhiều năm thì tôi thấy rõ ràng đó là chuyện không nên, nó ảnh hưởng đến công ty, và chắc chắn ảnh hưởng đến du lịch cả quốc gia”.

Và dù chuyện phân định đúng - sai trong câu chuyện này sẽ đi đến đâu, cũng cần thấy rằng, nó cho thấy một vấn đề hệ trọng hơn một sự việc cụ thể như thế nhiều. Cần thừa nhận rằng nhân lực làm việc trong ngành du lịch của chúng ta đang quá thiếu. Hầu như những tuyến xe liên tỉnh, dù lượng khách du lịch rất đông, lái xe hay phụ xe cũng đều không được đào tạo gì về ngoại ngữ cũng như kỹ năng du lịch. Như câu chuyện của hãng xe Việt Nhật, bất đồng ngôn ngữ khiến mâu thuẫn càng tăng. Người phụ xe cũng hoàn toàn không biết làm gì để giải quyết tình huống ngoài hành động nổi khùng dù đã có bảy năm làm trong hãng xe. Đây thậm chí còn là hãng xe thường xuyên có các khách nước ngoài trên tuyến Hội An - TP Hồ Chí Minh.

Việc đào tạo nhân lực cho ngành du lịch không chỉ là ở số lượng hướng dẫn viên, nhân viên khách sạn nhà hàng... Ngay cả những ngành nghề liên quan cũng cần có các khóa hướng dẫn. Một số địa phương đã có một vài khóa tập huấn, như Nha Trang tập huấn du lịch cho lái xe taxi, Hội An tập huấn du lịch cho người dân khu phố cổ, TP Hồ Chí Minh tập huấn cho lái xe, phụ xe chuyên tuyến du lịch. Nhưng đó là những kế hoạch đào tạo nội bộ ngành du lịch. Với những ngành liên quan như vận tải, hay cả người dân trong vùng du lịch, thật khó để có được thái độ đúng với tiêu chí vùng đất du lịch. “Tôi sợ du lịch phát triển nhanh quá mà nhân lực không bảo đảm. Làm du lịch thì không chỉ đổ hết cho doanh nghiệp lữ hành. Nhưng người bán hàng rong, bán lưu niệm, lái xe cũng cần có ý th???c cùng nhau chung tay với chính quyền làm du lịch và hưởng lợi trên mô hình đó. Nói cách khác là cần nâng cao ý th???c cộng đồng”, ông Trương Đức Hải nhận định.

Bởi vậy, từ một câu chuyện, thay vì bàn nhau xem du khách đúng hay sai, thì cần nhìn nhận, ngành du lịch đã làm việc đủ và hết nhiệm vụ chưa.

Liên kết giải trí trực tuyến Wilde Cats và Inca Adventures